The Routes of the Hajj Convoys from the Prophet Muhammad (pbuh) to the End of the Umayyads

Haremeyn olarak kabul edilen Mekke ve Medine, İslâm tarihi açısından ayrıcalıklı şehirlerdendir. İslâmiyet Mekke’de doğmuş, Medine’de gelişmiş dünyaya da buralardan yayılmıştır. Mekke’nin, Müslümanların kıblesi Kâbe’yi bünyesinde barındırması her yıl milyonlarca Müslümanın hac umre amacıyla burayı ziyaret etmesini sağlamıştır. Hz. Peygamber’in kabrini misafir eden Medine de onun vefatından sonra dinî saiklerle ikinci şehir olmuştur. Emevîler Abbasîler döneminde devlet merkezinin Hicaz’ın dışına taşınması bu şehirlerin etkisini ortadan kaldırmamıştır. Bu tesirin devam etmesinde Medine’ye düzenlenen merasimlerinin ehemmiyeti oldukça fazladır. ehemmiyetin sonucunda yüzlerce kafilesi meşakkatli yolculukları göze alarak dünyanın çeşitli bölgelerinden Mekke’ye akın etmiştir. İslâm’ın ilk dönemlerinde km’yi bulan aylarca süren kafilelerinin yolculuğu müstakil bir kurumun ortaya çıkmasını amaçla “Hac Emirliği” adıyla, en önemli görevi, kafilelerini güvenli şekilde kutsal mekânlara götürüp getirmek olan kurum ihdas edilmiştir. Hac kısa yollardan götürülmesi sorumluluk getirdiğinden halifeler, hassas vazifeyi ya kendileri bizzat yürütmüşler güvendikleri isimlere görevi tevdi etmişlerdir. çalışmada emirlerinin başkanlığında giden takip ettikleri güzergâhlar ele alınmıştır. Çalışmamız, kafilesinin yola çıktığı Peygamber döneminden başlayıp Emevîlerin sonuna kadar tarih aralığı ile sınırlandırılmıştır.